ارزش افزوده

ارزش افزوده

ارزش افزوده نوعی مالیات جدید است که توسط کارشناسان مالیاتی دولت و به عنوان یک نوع مالیات عام بر تمامی کالاها و خدمات به استثناء شماری از انها که شامل معافیت هستند تعلق می گیرد. این مالیات را مالیات مرحله به مرحله نیز می نامند چراکه در هر مرحله از تولید کالا میزان ارزشی که به کالا و خدمات اضافه می شود مشمول این مالیات هستند به این صورت که از اضافه ارزش کالاهای تولید شده و یا خدمات شرکت ها در هر مرحله اخذ می شود.

به تعریف ساده تر یک ماده اولیه تا زمانی که به دست مشتری مصرف کننده و یا نهایی برسد ممکن است چندین مرحله کار روی آن انجام شود. هر بار ارزشی به کالا و یا خدمت اضافه می شود که به این ارزش اضافه شده ارزش افزوده می گویند و این ارزش افزوده مشمول پرداخت مالیات است.

در سیستم مالیاتی یک کشور معمولا مبنای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده تولید ناخالص داخلی یک کشور است چرا که حجم ارزش های افزوده بنگاه های اقتصادی در کشور ها دقیقا برابر با تولید کل و نهایی در ان کشور می باشد. در اصل مالیات بر ارزش افزوده عمر زیادی ندارد و اکثر کشور ها با رویکرد ایجاد درامدی جدید برای دولت های خود این قانون را تصویب و اجرایی کرده اند و منحصر به ایران نیز نمی باشد.

نگاهی به گزارشات کشور های مختلف که از نظام مالیات بر ارزش افزوده برخوردار هستند نشان می دهد که رضایت زیادی در این کشور ها از اجرای این طرح نمایان است. دلایل این رضایت زیاد هستند ولی د رکل می توان مزایای طرح مالیات بر ارزش افزوده را در موارد زیر خلاصه نمود:

· مالیات بر ارزش افزوده گستردگی بسیار زیادی دارد ولی در عوض نرخ های ان بسیار پایین است . این سیستم را می توان یک سیستم خود اجرا دانست که همه مودیان نقش مامور مالیاتی را دارند. به این مفهوم که بر خلاف سایر موضوعات مالیاتی نرخی که باید برای مالیات بر ارزش افزوده جمع اوری شود نرخ قابل توجه و زیادی نیست و پرداخت ان برای همه ممکن است. این موضوع باعث پایین امدن فرار مالیاتی شده است.

· به دلیل اینکه مالیات بر ارزش افزوده به عنوان مالیات بر درامد تلقی می شود می تواند باعث تامین منابع گسترده برای شکل گیری سرمایه گذاری در قسمت های مختلف شود و این موضوع رشد تولید و سرمایه گذاری را به همراه خواهد داشت.

· برای محاسبه این مالیات مودیان الزام به ارائه فاکتوهای معاملات خود را دارند و همین موضوع باعث شناسایی میزان معاملات مودیان مالیاتی خواهد شد و برای محاسبه مالیات نهایی انها تاثر زیادی دارد.

· براورد این مالیات ساده و مقطوع است و نیازی به رسیدگی طولانی مدت ندارد. این موضوع تاخیر در درامد های مالیاتی را به حداقل می رساند.

· مالیات بر ارزش افزوده جدید و نوین است که اجرای ان باعث بهبود فن اوری و بهره وری در موضوعات مالی و حسابداری شرکت ها خواهد شد

البته مزایای مالیات بر ارزش افزوده تنها به این موارد خلاصه نمی شود. مالیات بر ارزش افزوده به شفاف سازی در مبادلات اقتصادی، کاهش فرارهای مالیاتی، کمتر شدن قاچاق کالا، بهبود سرمایه گذاری و برقراری عدالت مالیاتی نیز کمک شایانی می کند.

نرخ مالیات بر ارزش افزوده در ایران 9 درصد تعیین می شود که کالاهای اساسی مانند برخی از خوراکی ها و داروها ، محصولات کشاورزی و مطبوعات از این نوع مالیات معاف هستند.

قوانین تجاری کشور فروشندگان را ملزم می کند که قیمت نهایی محصولات را به اضافه مالیات بر ارزش افزوده بر روی کالاهای خود حک کنند. در واقع قسمت پایه محصول به اضافه مالیات بر ارزش افزوده می شود قیمت نهایی که این موضوع نشان می دهد که مالیات بر ارزش افزوده را باید نهایتا مصرف کننده پرداخت کند و فروشنده نهایی نیز به عنوان متولی جمع اوری این نوع مالیات ها باید میزان مالیات جمع اوری شده را نهایت در دوره های مشخص به سازمان امور مالیاتی باید پرداخت نماید.

در اصل فروشنده وظیفه دارد در فاکتوری که برای فروش خدمات و محصولات خود صادر می کند در انتهای ان فاکتور میزان مبلغ پرداخت شده ، میزان سود و میزان مالیات بر ارزش افزوده را بصورت جداگانه درج نماید تا محاسبه این مالیت راحت تر باشد.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
سطوح محاسبه ارزش افزوده
ارزش افزوده در هر یک از سطوح واحد اقتصادی قابل محاسبه است، سطوح شامل: طبقه (متشکل از چند واحد اقتصادی دارای فعالیت مشابه)، گروه (متشکل از چند طبقه) ، بخش (متشکل از چندگروه) ، قسمت (متشکل از چند بخش) و بالاخره کل اقتصاد( شامل کلیه قسمت های اقتصادی)

جهت ثبت موارد مربوط به محاسبات مالیات و عوارض ارزش افزوده باید ۴ سرفصل مجزاء تعریف شود:
۱-حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید
۲-حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش
۳-حساب عوارض خرید
۴-حساب عوارض فروش
ماده 14 – میزان مالیات، با توجه به ارزش کالا که در صورتحساب موجود می باشد محاسبه می شود. چنانچه برای کالا؛ صورت حسابی وجود نداشته باشد، اسناد و مدارک بیانگر این مطلب باشد که ارزش کالا به صورت واقعی اعلام نشده، مالیات آن کالا با توجه به بهای روز آن کالا یا خدمات محاسبه می شود.
تبصره ـ موارد زیر از منابع محاسبه مالیات نمی باشد: الف ـ تخفیفات اعطائی؛ ب ـ مالیات موضوع این قانون که قبلاً توسط عرضه کننده کالا یا خدمت پرداخت شده است؛ ج ـ سایر مالیاتهای غیر مستقیم و عوارضی که هنگام عرضه کالا یا خدمت به آن تعلق گرفته است.
ماده ۱۵ ـ مالیات واردات کالا، از ارزش گمرکی کالا (قیمت خرید، هزینه حمل و نقل و حق بیمه) به علاوه حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی) درج شده در اوراق گمرکی محاسبه می شود.
ماده ۱۶ ـ نرخ مالیات بر ارزش افزوده، یک و نیم درصد می باشد.
تبصره ـ نرخ مالیات بر ارزش افزوده کالاهای خاص به شرح زیر تعیین می گردد:
۱ ـ انواع سیگار و محصولات دخانی، دوازده درصد (۱۲%) ؛
۲ ـ انواع بنزین و سوخت هواپیما، بیست درصد (۲۰%)
ماده ۱۷) تبصره ۱ ـ در صورتی که مؤدیان مالیات پرداخت شده توسط مودیان بیشتر از مبلغ اصلی در هر دوره باشـند، مبلغ اضافه پرداختی جهت مالیات های دوره بعد محاسبه خواهـد شـد و در صـورت تقاضـای مؤدیان، مبلغ اضافه مالیات پرداخت شده استرداد خواهد شد.
تبصره ۲ ـ در صورتی که موضوع فعالیت مؤدیان جز موارد معاف از مالیات باشد و یا مشمول مالیات نباشند، مالیات های پرداخت شده بابت این موارد دریافت نمی شود.
تبصره ۳ ـ در صورتی که فعالیت مورد نظر، معاف از مالیـات باشد، تنها مالیات فعالیت هایی که مشمول مالیات هستند، منظور خواهد شد.
تبصره ۷ ـ مالیات هایی که زمان خرید کالاها و خدمات، توسط شهرداری ها و دهیاری ها پرداخت می گردد، طبق مقررات این قانون، قابل تهاتر و یا استرداد خواهد بود.

معافیت های مالیات بر ارزش افزوده
موارد معافیت از ارزش افزوده ها:
طبق ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده؛ موارد معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به شرح ذیل می باشد:
1- برنج ، سویا ، نان ،شکر ، شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان، آرد خبازی ، پنیر ،حبوبات، شیر ، قند ، روغن نباتی و گوشت
2- اموال غیر منقول
3- فرش دستباف
4- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاهها بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران میرسد
5- صندوق های قرض الحسنه مجاز، خدمات بانکی و اعتباری بانکها ، صندوق تعاون و موسسات و تعاونی های اعتباری
6- محصولات کشاورزی فرآوری نشده
7- خوراک دام وطیور
8- دام و طیور زنده ، آبزیان ، زنبور عسل و نوغان
9- موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی با تایید هیأت وزیران و حوزه های گیرنده هدایا ، کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه ها
10 _ انواع کود ، سم ، بذر ، نهال
11- خدمات حمل و نقل عمومی و مسافری درون و برون شهری جاده ای ، ریلی ، هوایی و دریایی
12- کتاب ، مطبوعات ، دفاتر تحریر وانواع کاغذ چاپ و تحریر و مطبوعات
13- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق ، موضوع قانون مالیاتهای مستقیم
14- خدمات درمانی ( انسانی ، حیوانی ، گیاهی )، خدمات توانبخشی و حمایتی، انواع دارو و لوازم مصرفی درمانی
15- امور اقتصادی و دارایی ، درمان وآموزش پزشکی ، انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آیین نامه ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه های علوم تحقیقات و فن آوری ، بهداشت ، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیات وزیران میرسد
16 _ کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات وارد کشور میشود مازاد بر آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود .
17- اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی ) و امنیتی بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیات وزیران میرسد فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیات وزیران قابل اجراء خواهد بود
طبق ماده 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده؛ صادرات کالا و خدمت به خارج از کشور از طریق مرزهای رسمی کشور، مشمول مالیات این قانون نمی باشد و چنانچه مالیاتی در این باره پرداخت شود، با ارایه برگه خروجی صادره توسط گمرک ( در مورد کالا ) و اسناد و مدارک ، میتوان مبلغ را باز پس گرفت.
تبصره _ چنانچه مسافران کشورهای خارجی بابت خرید کالاها، مالیاتی پرداخت نمایند، تا دو ماه پس از تاریخ خرید آن ها، پس از ارایه اسناد و مدارک قابل دریافت خواهد بود.

موارد تخلف در قوانین مالیات بر ارزش افزوده و جرایم آن:
موارد تخلف از قوانین مالیات بر ارزش افزوده، مطابق ماده (22) و (23) شامل موارد ذیل می باشد:
1- عدم ثبت‌ نام در مهلت مقرر؛ موضوع بند 1 ماده 22 قانون.
2- عدم صدور صورتحساب؛ موضوع بند 2 ماده 22 قانون
3- عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب
4- عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه
5- عدم تسلیم اظهارنامه
6- عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک
7-تاخیر در پرداخت در موعد مقرر

دلیل معافیت از مالیات بر ارزش افزوده برخی از کالاها و خدمات موارد زیر هستند:

· کاهش یافتن خاصیت تنازلی نرخ مالیات بر ارزش افزوده در این کالاها و خدمات

· کاهش اثر تورم و کمک به قشر محروم و کم درامد جامعه

· کاستن هزینه های اجرایی و وصول مالیاتی

مراحل اخذ گواهی مالیات بر ارزش افزوده :
گواهی مالیات بر ارزش افزوده به بصورت ۶ ماهه یا یک ساله صادر می شود ( بنا بر تشخیص حوزه مالیات بر ارزش افزوده) که پس از پایان اعتبار آن، بایستی نسبت به تمدید اعتبار از حوزه مالیاتی اقدام شود.
خریداران موظفند هنگام پرداخت مبلغ مالیات بر ارزش افزوده در صورتحساب فروشندگان، گواهینامه ثبت نام را از آنها درخواست کرده و پس از رویت آن ، و اعتبار تاریخ ، نسبت به پرداخت آن اقدام نمایند.
گواهی ارزش افزوده گواهی ای است، که مؤدیان پس از ثبت شرکت و اخذ کد اقتصادی میبایست حتما برای اخذ آن اقدام نمایند.
مراحل دریافت ارزش افزوده:
• ثبت نام اولیه ارزش افزوده شرکت
• دادن برگ ثبت نام اولیه همراه با مدارک فوق الاشاره (مدارک ثبت نام اولیه ارزش افزوده)
• ثبت نام مرحله دوم پس از آمدن رمز عبور
• دادن کلیه مدارک فوق برای اداره دارایی (اظهار نامه برای سه ماهه های سالهای قبل از تاسیس تا سالی که قرار است ارزش افزوده ثبت نام و گواهی صادر شود – برگ اولیه و مرحله دوم ثبت نام و شناسه کاربری و رمز عبور- نامه (به شرح زیر) – کپی کلیه قرار دادها برای ثبت نام مرحله آخر و صدور گواهی ارزش افزوده

مدارک ثبت نام اولیه ارزش افزوده :
1- کد اقتصادی
2- کپی مدارک اعضای شرکت اعم از شناسنامه و کارت ملی ( براساس آخرین تغییرات)
3-آگهی تاسیس شرکت
4- اخرین تغییرات شرکت
5-وکالتنامه
6- آدرس کامل سکونت پیمانکار
7- تلفن ثابت و همراه پیمانکار و در صورت امکان مدیر عامل
8- کد پستی پیمانکار
9- مجوز فعالیت (گواحی صلاحیت یا نام شرکت در سایت رتبه بندی)
10- کد پستی دفتر و یا در صورت نبود کد پستی محل فعالیت یا منزل

مدارک لازم برای مرحله آخر ارزش افزوده :
1- نام بانک شرکت
2-نام شعبه بانک
3- کد شعبه
4-شماره حساب
5-تلفنن ریس هیات مدیره
6- کد پستی و آدرس رئیس هیات مدیره
7- کد اقتصادی
8-آخرین تغییرات
9- مدارک آخرین اعضا
بنا به تشخیص حوزه مالیات بر ارزش افزوده، این گواهینامه برای مدت 6 ماه یا یک سال صادر می‎گردد که پس از اتمام تاریخ اعتبار، اشخاص حقیقی و حقوقی ملزم به تمدید اعتبار از حوزه مالیاتی خواهند بود. تمامی خریداران نیز می‎توانند تا در هنگام پرداخت، مبلغ مالیات بر ارزش افزوده در صورتحساب فروشندگان، گواهینامه ثبت نام را از آنها درخواست نمایند و پس از رویت و تاریخ اعتبار آن، نسبت به پرداخت آن اقدام کنند.


مصداق‌های تخلف از قانون مالیات بر ارزش افزوده
· ارائه نکردن صورتحساب
· ثبت نام نکردن در زمان تعیین شده
· درج نکردن اطلاعات در صورتحساب به شکل کامل
· قیمت در صورتحساب در نوع واقعی ارائه نگردد
· ارائه نکردن اظهارنامه
· پرداخت نکردن به موقع و در زمان تعیین شده
· مدارک، اسناد و دفاتر ارائه نشود

مالیات بر ارزش افزوده به چه شرکت‌هایی تعلق می‌گیرد؟

مالیات بر ارزش افزوده با نام اختصاری و کلمه مخفف VATمعرفی می‌گردد. تقریباً تمام شرکت ها و مشاغل موظف به پرداخت این مالیات هستند اما شرکت هایی نیز معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند که در این مقاله به آن می پردازیم.

قطعاً این مالیات نیز مانند سایر مالیات‌ها توسط دولت وضع شده و از کلیه مراکز تجاری و کسب و کار دریافت می‌شود. در واقع تمام ارگان‌هایی که به تولید مشغول هستند، مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیز می‌شوند. این افراد موظف به پرداخت مالیات می‌توانند شخصیت‌های حقوقی یا حقیقی باشند.

مالیات بر ارزش افزوده به ازای بهره مندی مصرف کننده از کالا یا خدمات ارائه شده تعیین می‌شود. این پروسه با پرداخت کردن این مالیات توسط فروشنده به خزانه دولت تکمیل می‌گردد.

شرکت های ملزم به مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده، دایره وسیعی از کسب و کار را در بر می‌گیرد. به عنوان مثال برای تولید یک کفش بخش‌های مختلفی دست به کار می‌شوند. هر کدام از این فعالان به شکل منفرد باید مالیات بپردازند (مراحل تولید، توزیع و …). مالیات بر ارزش افزوده در سه نوع تولیدی، مصرفی و درآمدی می‌باشد. برای پرداخت این مالیات، زمان تعیین شده و در صورت دیر کرد فرد مشمول مالیات، جریمه می‌گردد. مشمولان این مالیات، شرکت‌ها و سازمان‌هایی هستند که اجناس یا خدمات عرضه می‌کنند. این مالیات جزء مالیات عام محسوب می‌گردد و به شکل غیرمستقیم از مصرف کننده دریافت می‌شود.



شرکت های معاف از مالیات بر ارزش افزوده

عرضه کالا و خدمات گاهی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف می‌گردند. ابتدا این موارد استثنائی را در مورد ارائه کالا شرح داده ایم.

عرضه کالا

?دارایی غیر قابل انتقال (مانند منفعت)

? پرورش ابریشم و نوغان، آبزیان، زنبور عسل، طیور و دام

? تولیدات سنتی و صنعتی در زمینه مواد غذایی مانند روغن نباتی، نان، قند، گوشت، روغن حیوانی، برنج، پنیر، شکر، آرد گندم، چای، ماست، حبوبات، شیر خشکی که برای مصرف کودکان تولید می‌شود، شیر، کره و پروتئین سویا

? تولید بذر کشاورزی، نهال، سم و کود

? اجناسی که مسافر برای موارد شخصی به همراه خود دارد، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شود

? فعالیت‌هایی نظیر کتاب، نشریه‌های الکترونیکی یا کاغذی، اوراق چاپ و دفاتر تحریر، تحریری با وزنی تا 250 گرم در هر متر مربع

? کالاهایی که به شکل معاوضه‌ای به موسسات دولتی یا وزارتخانه‌ای عرضه می‌گردد

? محصولات کشاورزی که فرآوری نشده اند. توجه داشته باشید که انجام عملیاتی مانند بسته بندی، پوست گرفتن و خشک کردن مشمول فرآوری تولیدات کشاورزی نمی‌شوند.

? تولید خوراک برای آبزیان، دام، زنبور عسل و طیور

? داروهایی که جهت درمان گیاه، انسان یا حیوان تولید می‌شوند. معرفی این داروها به سازمان امور مالیاتی کشور توسط وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام می‌گیرد.

خدمات

? خدماتی نظیر خدمات درمانی و پزشکی، حمایتی، توان بخشی و …

? خدمات اعتباری و اقتصادی که از سوی بانک مرکزی مجوز دارند.

? خدمات اعتباری از سوی صندوق‌های قرض الحسنه که مجوز دارند.

? خدمات صندوق‌های اعتباری و مالی(این صندوق‌ها باید بر مبنای قانون شکل گرفته باشند)

? خدماتی که در دفاتر خارجی نماینده با مجوز ارائه می‌شود.

? سود ناشی از گواهی سرمایه گذاری، سود مربوط به سهام و …

? خدمات مربوط به اوراق بهادار، سود ناشی از بورس و …

? خدماتی که مربوط به مالیات بر حقوق و یا قانون مالیات‌های مستقیم می‌شوند.

? خدماتی مانند خشک کردن یا پوست گرفتن تولیدات کشاورزی

? خدمات مربوط به تزانزیت‌های بین المللی و حمل و نقل‌های مسافربری

? خدمات مربوط به تبلیغ و نشر آگهی در روزنامه ها

? خدمات پژوهشی و آموزشی
? ادوات نظامی، تجهیزات اطلاعاتی و ناوبری و …

عواقب کیفری و مالیاتی نقض مالیات بر ارزش افزوده

اگر این مالیات طبق قوانین و موارد درخواست شده پرداخت نگردد، جریمه‌ای علاوه بر پرداخت مالیات را در پی خواهد داشت.
اگر افراد مشمول مالیات تا مهلت تعیین شده ثبت نام نکنند، به جریمه محکوم می‌گردند. این جریمه از زمانی که قانون مالیات برای مشمولین اجرا شده، محاسبه می‌گردد.
عدم ثبت نام نیز برای مشمولان مالیات، جریمه‌ای برابر با 75 درصد مالیات خواهد داشت.
اگر از ارائه صورتحساب اجتناب شود، جریمه‌ای به اندازه یک برابر مالیات وضع شده به مؤدیان تعلق می‌گیرد. اجتناب از ارائه قیمت واقعی در صورتحساب جریمه‌ای به اندازه یک برابر مالیات خواهد داشت (مالیات یک برابر می‌گردد).
_ تکمیل ناقص اطلاعات باعث جریمه‌ای معادل با بیست و پنج درصد مالیات می‌گردد.
_ ارائه نکردن اظهارنامه، جریمه‌ای به اندازه 50 درصد مالیات خواهد داشت.
_ اگر اسناد، مدارک و دفاتر به امور مالیاتی ارائه نگردد، 25 درصد مبلغ مالیات جریمه خواهند شد

ثبت شرکت